Wydawać
by się mogło, że nazwy miejscowe w Gminie Rogoźno kończą się na miejscowościach,
jeziorach, rzekach. Nic bardziej mylnego. Nasi przodkowie nadali niektórym miejscom
własne, lokalne nazwy. Nie były one urzędowo zatwierdzone, przez co
obowiązywały jedynie w przekazach ustnych i tak były przekazywane z pokolenia
na pokolenie. Nie można ich było napotkać na mapach ani nauczyć na lekcji
geografii w szkole.
Zapraszam
na cykl artykułów, w których przedstawię nazwy miejscowe, o których mogliście
nie mieć pojęcia.
w przeszłości na Plac Powstańców Wielkopolskich w Rogoźnie mówiono Stary Rynek, źródło: https://www.facebook.com/rogozno.stara.widokowka |
Każda
z nazw ma swoje pochodzenie. Mogą one pochodzić od imion lub nazwisk
właścicieli danej miejscowości. Czasem bywało tak, że to właściciele danego
majątku przybierali nazwisko od nazwy majątku, który posiadali. Nazwy miejscom mogły
dostarczyć także wydarzenia historyczne, legendy i podania odnoszące się do
przeszłości Polski, z której wydarzenia toczyły się na danym terenie. Przyroda
również dostarczała swoich propozycji na nazwy poprzez swoje ukształtowanie. Także
sami mieszkańcy bywali przyczynkiem do nazewnictwa z powodu chociażby
wykonywanego zawodu czy charakteru. Dotyczyło to również już obowiązujących
nazw sąsiednich, które także stanowiły inspirację do powstawania nowych
określeń miejsc. Niektóre miejsca nosiły w przeszłości inne nazwy, które bywały
zastępowane przez nowsze, nierzadko formułowane w innym języku. Tak było u nas,
gdzie w okresie zaborów czy II wojny światowej niektóre polskie nazwy zastępowano
niemieckimi. Wreszcie sami mieszkańcy z różnych powodów inaczej nazywali miejscowości,
w których mieszkali.
Ważne
jest, abyśmy pamiętali o tych nazwach, gdyż kształtują one naszą lokalność,
poczucie przynależności do zamieszkiwanego przez nas terenu, i przekazywali
informacje o nich naszym dzieciom.
Poniżej
pierwsza lista nazw miejscowych w naszej gminie:
Rudka –
rzeczka, która w Rogoźnie wpada do Wełny. Nazwa pochodzi od rudy żelaza. Dawniej
rzeczka nazywała się Tymienica od określenia błota
Wężak –
określenie łąki w Rogoźnie. Nazwa pochodziła od węgorzy, które do XVI wieku były
zaliczane do węży.
Piącibudy –
prawdopodobnie dawna osada leśna, w XVI wieku należała do parafii pw. Świętego Wita
w Rogoźnie
Apteka –
staw w Tarnowie, z którego wyławiano pijawki wykorzystywane w celach leczniczych
Biała
Grobla – łąka w Wełnie, po której była wytyczona droga do
młyna
Bielnik –
łąka w Wełnie. Na tej łące bielono płótno, co wynikało z faktu, że w Wełnie
zajmowano się wyrabianiem sukna i płótna
Babska
Droga – określenie drogi Owieczki-Gościejewo. Nazwa
pochodzi od mieszkającej przy tej drodze akuszerki, nazywanej babą.
Cegielnia –
łąka w Studzieńcu, której nazwa wywodzi się od znajdującej się dawniej na terenie
łąki cegielni.
Folusz
–
łąka w Wełnie przylegająca do rzeki Wełny. Nazwa wywodzi się od młyna wodnego
służącego do zbijania sukna w stępach.
Kruszyna –
las w Wełnie. Nazwa pochodzi od kruszyny kory z tego lasu, którą używano do
farbowania sukna.
Na
Szwabach – część Owieczek, na której osiedlali się pruscy
koloniści (pochodzący ze Szwabii)
Popielarnia –
łąka w Wełnie, na której spalano drewno na popiół w celu bielenia płótna i
ługowania sukna.
Pralnia –
miejsce nad stawem w Józefinowie, gdzie myto owce przed ich strzyżeniem.
Smolarz –
las w Wełnie, gdzie produkowano smołę.
Szwabska
Droga – droga prowadząca na osiedle kolonistów pruskich Na
Szwabach.
Wilczy
Kierz – otoczony krzewami staw w Nienawiszczu. Nazwa
pochodzi prawdopodobnie od wilków, które czekały na swoje ofiary w wodopoju.
Źródła:
B.
Tomczewski, Mówią nazwy okolic Obornik, Rogoźna, Murowanej Gośliny i Ryczywołu,
Oborniki 2000.
M. Mchowska, Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej. Tom 6: Powiat obornicki, Szreniawa 2015
Komentarze
Prześlij komentarz